જીએસટીના દરોમાં મોટા ફેરફારની તૈયારી: જાણો શું થશે સસ્તું અને શું મોંઘું
ગાંધીનગર: તાજેતરમાં પ્રધાનમંત્રી દ્વારા “નેક્સ્ટ જનરેશન” જીએસટી સુધારાની જાહેરાત બાદ, ભારતમાં ગુડ્સ એન્ડ સર્વિસ ટેક્સ (જીએસટી) ના માળખામાં મોટા ફેરફારો થવાની સંભાવના છે. સરકાર હાલના બહુ-સ્તરીય ટેક્સ સ્લેબને સરળ બનાવીને મુખ્યત્વે બે અથવા ત્રણ સ્લેબમાં ફેરવવાની યોજના બનાવી રહી છે. આ ફેરફારોને અંતિમ સ્વરૂપ આપવા માટે આગામી 3 અને 4 સપ્ટેમ્બર, 2025 ના રોજ જીએસટી કાઉન્સિલની મહત્વની બેઠક મળવાની છે.
આ પ્રસ્તાવિત ફેરફારોનો મુખ્ય ઉદ્દેશ્ય કર પ્રણાલીને સરળ બનાવવાનો, સામાન્ય નાગરિકો પરનો બોજ ઘટાડવાનો અને વપરાશને પ્રોત્સાહન આપવાનો છે. જો કાઉન્સિલ આ ભલામણોને મંજૂરી આપશે, તો આગામી સમયમાં ઘણી વસ્તુઓના ભાવમાં ઘટાડો જોવા મળી શકે છે, જ્યારે કેટલીક વસ્તુઓ મોંઘી થઈ શકે છે.
શેમાં જીએસટી ઘટવાની સંભાવના છે? (શું થશે સસ્તું)
સૌથી મોટો ફેરફાર 12% અને 28% ના સ્લેબને નાબૂદ કરવાનો પ્રસ્તાવ છે. આ સ્લેબમાં આવતી મોટાભાગની વસ્તુઓને 5% અથવા 18% ના સ્લેબમાં લાવવામાં આવી શકે છે.
- કન્ઝ્યુમર ડ્યુરેબલ્સ: એસી, ટીવી, ફ્રિજ, વોશિંગ મશીન જેવી વસ્તુઓ જે હાલમાં 28% ના સ્લેબમાં છે, તે 18% ના સ્લેબમાં આવી શકે છે, જેનાથી આ વસ્તુઓ સસ્તી થશે.
- વાહનો: નાની પેટ્રોલ અને ડીઝલ કાર (ચોક્કસ એન્જિન ક્ષમતા અને લંબાઈ હેઠળ) પરનો જીએસટી 28% થી ઘટાડીને 18% કરવામાં આવી શકે છે.
- બાંધકામ સામગ્રી: સિમેન્ટ જેવી મહત્વની બાંધકામ સામગ્રી પરનો ટેક્સ 28% થી ઘટીને 18% થવાની પ્રબળ શક્યતા છે.
- ખાદ્ય પદાર્થો: દૂધ, ચીઝ, તેલ, ખાંડ, કન્ફેક્શનરી અને પ્રોસેસ્ડ ફૂડ જેવી વસ્તુઓ જે 12% ના સ્લેબમાં છે, તે 5% માં આવી શકે છે.
- કપડાં અને ફૂટવેર: રૂ. 1,000 થી વધુ કિંમતના તૈયાર વસ્ત્રો અને ફૂટવેર પરનો ટેક્સ 12% થી ઘટીને 5% થઈ શકે છે.
- અન્ય વસ્તુઓ: ટૂથપેસ્ટ, છત્રી, પ્રેશર કૂકર, સાયકલ, ઓટો પાર્ટ્સ અને ટાયર જેવી અનેક રોજબરોજની વસ્તુઓ પર પણ ટેક્સ ઘટવાની અપેક્ષા છે.
- વીમો: હેલ્થ અને લાઈફ ઈન્સ્યોરન્સ પરનો જીએસટી દર ઘટાડવાની પણ વિચારણા છે.
શેમાં જીએસટી વધવાની સંભાવના છે? (શું થશે મોંઘું)
સરકાર “સિન ગુડ્સ” (સ્વાસ્થ્ય માટે હાનિકારક વસ્તુઓ) અને લક્ઝરી વસ્તુઓ માટે 40% નો નવો, ઊંચો ટેક્સ સ્લેબ દાખલ કરવાનું વિચારી રહી છે.
- તમાકુ અને પાન મસાલા: તમાકુ, ગુટખા, અને પાન મસાલા જેવી વસ્તુઓ પર ટેક્સનો બોજ વધી શકે છે અને તે 40% ના નવા સ્લેબમાં આવી શકે છે.
- ઓનલાઈન ગેમિંગ: ઓનલાઈન ગેમિંગને પણ “ડિમેરિટ ગુડ” તરીકે વર્ગીકૃત કરીને તેના પર સૌથી વધુ 40% ટેક્સ લગાવવામાં આવી શકે છે.
તાજેતરમાં થયેલા ફેરફારો
વર્ષ 2025 ની શરૂઆતમાં કેટલાક નાના ફેરફારો અમલમાં આવ્યા છે:
- જૂના ઈલેક્ટ્રિક વાહનો: 16 જાન્યુઆરી, 2025 થી, જૂના અને વપરાયેલા ઈલેક્ટ્રોનિક વાહનો (EVs) ના વેચાણ પર જીએસટી 12% થી વધારીને 18% કરવામાં આવ્યો છે, જેથી તેને અન્ય વાહનોની સમકક્ષ લાવી શકાય.
- ફોર્ટિફાઇડ રાઇસ કર્નલ (FRK): આ જ તારીખથી, ફોર્ટિફાઇડ ચોખાના દાણા પરનો જીએસટી ઘટાડીને 5% કરવામાં આવ્યો છે.
આમ, આગામી જીએસટી કાઉન્સિલની બેઠક પર સૌની નજર રહેશે, કારણ કે તેમાં લેવાયેલા નિર્ણયોથી દેશના કર માળખામાં ઐતિહાસિક ફેરફાર આવશે અને તેની સીધી અસર સામાન્ય માણસના બજેટ પર પડશે.